Pokok Bidara
Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
| Pokok Bidara | |
|---|---|
 |
|
| Status pemuliharaan | |
Terlindung
|
|
| Pengelasan saintifik | |
| Alam: | Tumbuhan |
| Divisi: | Magnoliophyta |
| Kelas: | Magnoliopsida |
| Order: | Rosales |
| Famili: | Rhamnaceae |
| Genus: | Ziziphus |
| Spesies: | Z. mauritiana |
| Nama binomial | |
| Ziziphus mauritiana Lam. |
|
Pokok Bidara paling biasa ditemui di kawasan tropika dan sub-tropika. Ia berasal dari Afrika ia kini tersebar secara meluas di rantau tropika dari India untuk Afghanistan dan China , dan juga dari Malaysia dan ke Australia dan di beberapa kawasan Pasifik . [1] Ia mampu membentuk semak tebal dan menjadi invasif di sesetengah kawasan, termasuk Fiji dan Australia dan telah menjadi rumpai yang serius alam sekitar di Australia Utara. Ia merupaan pokok yang cepat berkembang dengan jangka hayat yang sederhana, yang cepat tumbuh dan boleh mencapai sehingga 10-40 kaki (3 hingga 12 m) tinggi.
Isi kandungan
Botani
Pokok Bidara
| Nilai pemakanan per 100 g (3.5 oz) | |
|---|---|
| Tenaga | 24.76 kJ (5.92 kcal) |
| Karbohidrat | 17 g |
| - Gula | 5.4-10.5 g |
| - Serabut diet | 0.60 g |
| Lemak | 0.07 g |
| Protein | 0.8 g |
| Air | 81.6-83.0 g |
| Tiamina (vit. B1) | 0.02-0.024 mg (-2%) |
| Riboflavin (vit. B2) | 0.02-0.038 mg (-3%) |
| Niasin (vit. B3) | 0.7-0.873 mg (-5%) |
| Kalsium | 25.6 mg (3%) |
| Besi | 0.76-1.8 mg (-13%) |
| Fosforus | 26.8 mg (4%) |
| [2] Peratusan dianggarkan menggunakan syor A.S. untuk orang dewasa. Sumber: USDA Nutrient Database |
|
Pokok Bidara merupakan pokok bersaiz sederhana yang tumbuh dengan pantas dan mempunyai akar tunjang maju, penyesuaian diperlukan untuk keadaan kemarau. Spesis berlainan berbeza-beza secara meluas dari segi ketinggian, dari pokok renek lebat 1.5-2 m tinggi, hingga 10-12 m tinggi dengan diameter batang kira-kira 30 cm. Z. mungkin mauritiana mendirikan atau merebak luas, dengan anggun melabuh cawangan berduri, mabuk branchlets, berduri atau set dengan pendek, duri lurus atau ketagih tajam. [3]
Daun ini alternatif, ovate atau bujur eliptik dengan puncak bulat, dengan 3 urat lekuk membujur di pangkal. Daunnya adalah kira-kira 2.5-3.2 cm panjang dan 1.8 kepada 3.8 cm lebar dan mempunyai gigi halus pada pinggirnya. Ia bewarna hijau gelap dan berkilat di sebelah atas dan hijau-pucat hingga hijau-kelabu di bahagian bawah. Bergantung kepada iklim, dedaunan daripada Pokok Bidara mungkin malar hijau atau daun luruh. Bunganya kecil, kuning, 5-kelopak dan biasanya dalam berdua-duaan dan bertiga di celah daun. Bunga putih atau putih kehijauan dan buahnya bewarna oren coklat, 2-3 cm panjang, boleh dimakan dengan pulpa putih mengelilingi 2-locular pirena.[1]
Pokok yang cepat tumbuh ini mula menghasilkan buah-buahan dalam tempoh tiga tahun. Buahnya adalah lembut, berair, buah berbiji sekitar 2.5 cm diameter walaupun dengan penanaman canggih buah mampu mencapai saiz 6.25 cm panjang dan 4.5 cm lebar. Bentuk buah mungkin berbentuk bujur, obovate, bulat atau lonjong, kulit licin atau kasar, berkilat, nipis tetapi keras. Buah-buahannya masak pada masa yang berlainan walaupun di atas pokok tunggal yang sama. Buahnya mula-mula hijau, kuning ketika masak. Buah yang matang sepenuhnya bewarna merah, lembut, berair dengan kulit berkedut dan mempunyai aroma yang menyenangkan. Buah yang masak rasanya adalah manis dan masam. Kedua-dua tekstur isi dan rasa menyerupai epal. Apabila mengkal isinya putih dan rangup, berasid hingga separa berasid hingga rasa manis. Buah yang masak sepenuhnya adalah kurang rangup dan agak bertepung, buah terlebih masak adalah berkedut, isi bewarna kream, lembut, berspan dan hapak. Pada mulanya aroma seperti epal dan menyenangkan tetapi ia menjadi hapak apabila masak. Terdapat biji ksarr ditengah keras, bujur atau lonjong yang mengandungi 2 biji benih bujur, coklat, 1/4 (6mm) panjang.
Ekologi
Terdapat sejenis kuih yang dinamakan sempena namanya, iaitu kuih buah bidara.Kegunaan
Daun pokok bidara selalu digunakan ketika memandikan jenazah bagi orang Islam. Selepas menghilangkan najis dari tubuh mayat, jenazah akan dimandikan tiga kali. Mandian pertama ialah dengan air yang dicampur daun bidara. Penggunaan daun bidara itu bukan merupakan kepercayaan tradisi sebaliknya sunah daripada Rasulullah sendiri.Daunnya juga disunatkan untuk digunakan ketika mandi wajib bagi wanita yang baru suci daripada haid. Dari ‘Aisyah Radhiyallahu ‘Anha bahawa Asma’ binti Syakal Radhiyallahu ‘Anha bertanya kepada Rasulullah Shallallahu ‘Alaihi wa Sallam tentang mandi haidh, maka beliau bersabda (maksudnya):
“Salah seorang di antara kalian (wanita) mengambil air dan sidrahnya (daun pohon bidara) kemudian dia bersuci dan membaguskan bersucinya, kemudian dia menuangkan air di atas kepalanya lalu menggosok-gosokkannya dengan kuat sehingga air sampai pada kulit kepalanya, kemudian dia menyiramkan air ke seluruh badannya, lalu mengambil sepotong kain atau kapas yang diberi minyak wangi kasturi, kemudian dia bersuci dengannya. Maka Asma’ berkata: “Bagaimana aku bersuci dengannya?” Beliau bersabda: “Maha Suci Allah” maka ‘Aisyah berkata kepada Asma’: “Engkau mengikuti (mengusap) bekas darah (dengan kain/kapas itu).” (Hadith Riwayat Muslim)
KHASIAT DAUN, BUAH DAN POKOK BIDARA
Pokok Bidara atau Sidir dalam bahasa Arab banyak kegunaannya. Nama saintifiknya adalah Zizyphus mauritiana L. atau Zizyphus jujube. Di China penanaman secara komersial Z. jujube lebih dominan, yg dipanggil kurma merah atau red dates atau kurma china. Di India, Z. mauritiana lebih dominan. Pengeluar terbesar dunia buah bidara adalah China. Boleh dikatakan semua kedai ubat China, singseh dan sebahagian pasaraya dan kedai runcit ada menjual kurma merah ini. Ini kerana masyarakat China menggunakan kurma merah secara meluas dalam perubatan tradisinal dan masakan, campuran dalam sup, air sarang burung, maknan bagi wanita bersalin, juga pesakit yg lemah. Ia juga digunakan oleh masyarakat China untuk menjaga kesihatan dan kecantikan kulit (awet muda)..
Di negara kita, daun bidara banyak digunakan utk memandi jenazah dan melembutkan anggotanya. Ia boleh membersih tubuh badan. Ia juga banyak diguna dlm perubatan Islam untuk merawat gangguan dan sihir serta mengeluarkan racun daripada badan.
Terdapat beratus variety pokok bidara di seluruh dunia. Ia satu pokok yg boleh hidup dan tahan lasak kepada iklim serta suhu melampau. Ia boleh tumbuh di kawasan kering dan panas di Afrika Utara dan Arab, serta di kawasan lembab seperti iklim tropika dan khatulistiwa. Malah negara beriklim sejuk sederhana (temperate) bersuhu 10-15C seperti di China Utara, USA dan banyak negara juga boleh ditanam. Umur pokok ini pula boleh mencapai beratus tahun macam pokok zaitun terutama pokok bidara liar yg lebih banyak berduri. Pokok bidara yg ditanam secara komersial kurang berduri, mempunyai daun dan buah yg lebih besar.
Madu sidir Yemen berasal daripada manisan bunga pokok bidara yg banyak ditanam di Yemen. Madunya paling pekat tapi tidak menghasilkan mendakan hablur gula. Inilah madu paling mahal di dunia (boleh mencapai RM500 -RM1000 per kg) dan bermutu tinggi. Madu ini boleh merawat pelbagai penyakit termasuk kencing manis, kanser, batuk, tonsil, keracunan makanan, jangkitan serta menguatkan badan serta imun.
Saya pernah guna madu Yemen untuk merawat beberapa pesakit diabetes, memang terbukti gula tak naik, malah membantu menurunkan dan menstabilkan gula dan memberi tenaga. Ia juga membersihkan darah dan mengelak daripada terkena jangkitan kuman.
Seluruh bahagian pokok bidara boleh digunakan dalam perubatan. Akar, batang, kulit pokok, buah daun dan bunganya mempunyai khasiat dan nilai perubatan yg tinggi. Ia telah digunakan secara tradisional beribu tahun oleh pelbagai masyarakat (Afrika, India, Arab, China, Melayu, dan banyak negara di Asia) dan telah dibukti secara saintifik. Kajian banyak dilakukan oleh China, India dan negara Barat.
Di Jepun dan Eropah ia digunakan dalam produk kecantikan dan ubat merawat kanser kulit.
Buah bidara mempunyai nilai nutrisi yg tinggi iaitu vitamin C, carotene, vitamin B kompleks, magnesium, iron, potassium, anti-oksidan bioflavonoids. Ia juga kaya bahan aktif phytokimia seperti asid triterpenoids, saponin, alkaloid, dsb. Asid betullinic, sejenis triterpenoid acid yg terdapat dalam buah, daun dan akar bidara adalah bersifat cytotoxic yg boleh membunuh sel kanser secara selektif tanpa mnecederakan sel normal. Asid betullinic pokjok bidara menunjukkan pelbagai kesan terapeutik seperti anti-tumor, anti-bakteria, anti-virus, anti-radang, anti-kanser, anti-ulser. Ada beberapa bahan aktif dalam buah dan daun bidara yg menunjukkan ciri anti-kanser.
Bidara dapat meningkatkan kesan terapeutik herba dan ubat lain. Ia banyak digunakan dalam ubat & ramuan herba serta makanan kesihatan masyarakat China. Sifat buah bidara sedrhana yakni tidak panas atau sejuk kepada tubuh. Ia dapat mengeluarkan tenaga daripada makanan. Oleh sebab itu ia digunakan sebagai tonik memberi tenaga. Ia juga diguna dalam rawatan batuk & sakit tekak, detoksifikasi, mild laxative. Ia dapat menguatkan jantung, paru-paru, hati dan buah pinggang. Buah bidara dapat melindungi hati daripada kerosakan olen bahan kimia. Ini dibuktikan oleh ujian klinikal.
Manakala daun digunakan sebagai losyen sakit mata, telinga, merawat nanah, kudis buta, jangkitan kuman & virus, hepatitis, keracunan makanan, diabetes, demam, demam campak, penyakit kulit, ekzema, lemak & kolestrol, darah pekat. Ia boleh dijadikan teh bila dicampur bersama jintan hitam, halba, halia untuk program detoksifikasi tubuh seminggu sekali. Ia juga boleh merawat gatal-gatal, keputihan, buasir, sakit gigi, tonsil, migraine kronik, alahan , resdung dsb.
No comments:
Post a Comment